Direct naar artikelinhoud
NieuwsCulturele sector en coronavirus

Evenementen afgelast. ‘De vraag wat de verzekering dekt, houdt iedereen in de cultuurwereld bezig’

Het verbod op evenementen met meer dan honderd aanwezigen legt het Nederlandse culturele leven voor de rest van de maand grotendeels plat, met grote financiële gevolgen. 

Annejet van der Zijl neemt het eerste exemplaar van het Boekenweekgeschenk uit handen van prinses Laurentien. Het thema van de 85e boekenweek is Rebellen en Dwarsdenkers.Beeld ANP

‘De scenario’s veranderen bijna per uur’, zei Marte Lalleman, directeur van de Vereniging Vrije Theater Producenten (VVTP), donderdag rond lunchtijd nog. ‘We proberen als podia één lijn te trekken, en overleggen in groepsapps en per mail’, zei Wim Vringer, directeur van het Muziekgebouw in Eindhoven, even later. ‘Natuurlijk slaat het afgelasten een gat in onze begroting’, zei Fran van den Bogaert van literatuurorganisatie Tilt.

De concert-, theater- en evenementenbranche zagen donderdag de persconferentie over het coronavirus als een donkere wolk op zich afkomen. Het verbod op evenementen met meer dan honderd aanwezigen dat daar is afgekondigd, lijkt het Nederlandse culturele leven voor de rest van de maand maart grotendeels plat te gaan leggen. Bijna twintig dagen dus. De financiële gevolgen zijn nog niet te overzien, maar zullen zonder twijfel groot zijn – voor podia, artiesten en mogelijk ook het publiek dat al kaartjes had gekocht.

Ook als de zalen op 1 april weer opengaan, kan het effect van de maatregelen lang naklinken als internationale gezelschappen en artiesten het zekere voor het onzeker nemen en optredens later in het voorjaar al afzeggen.

‘Ik krijg nu al afzeggingen tot in april’, zegt Vringer, die dinsdag op eigen initiatief alle voorstellingen in het Eindhovense Muziekgebouw voor een week al had afgelast in reactie op de Brabantse maatregelen. ‘Het RIVM riep mensen in Brabant op onnodige sociale contacten te vermijden, maar met 999 mensen in de zaal zou ik wel open mogen blijven. We hebben toen besloten de geest van het advies te volgen en niet de cijfers. Over de financiële gevolgen is nog geen eenduidig antwoord te geven.’

Zijn dilemma geldt nu voor tal van kunst- en theaterinstellingen in de rest van Nederland, maar dan met een grens van 100 bezoekers – ga je met tachtig verkochte kaartjes wel door, of niet?

Annejet van der Zijl, schrijver van het boekenweekgeschenk Leon & Juliette, zegde donderdag op eigen initiatief al haar resterende optredens al af. Ook de meeste optredens van boekenweekessayist Özcan Akyol gaan niet door. De Boekenweek loopt nog tot dit weekeinde.

‘In verband met de opmars van het coronavirus moet ik tot mijn spijt besluiten mijn boekenweektournee af te breken’, liet Van der Zijl in een verklaring weten. ‘Ik wil op dit moment niet verantwoordelijk zijn voor volle zalen, niet alleen vanwege mezelf, maar ook in het belang van de gezondheid van mijn lezers. Vanzelfsprekend kom ik de afgezegde optredens later graag inhalen.’

Sleutelmomenten

Ook World Press Photo trok zelf alvast de stekker uit prijsuitreikingsavond en het fotofestival dat van 16 tot 18 april in Amsterdam zou worden gehouden. De internationale foto-organisatie verliest daarmee twee van de grootste evenementen die het jaarlijks organiseert. ‘Het zijn sleutelmomenten voor de gemeenschap van foto- en videojournalistiek en we gaan allemaal dat moment missen’, aldus de verklaring. Uit het hele land zouden er fotografen naartoe reizen.

Cabaretier Najib Amhali verplaatste donderdag de reeks van optredens die die avond zou beginnen in Theater aan de Parade in Den Bosch. Gezocht wordt naar nieuwe data in juni. Het hardcorefeest Masters of Hardcore, eind deze maand in Den Bosch, was woensdag al uitgesteld; en kunstbeurs Tefaf in Maastricht besloot ook al de deuren vroeger te sluiten.

Het Rotterdams Philharmonisch Orkest heeft zijn tournee in de Verenigde Staten geannuleerd. Vanaf vrijdag zou het orkest negen Amerikaanse steden aandoen aan de oost- en westkust. Met chefdirigent Lahav Shani zouden ze daarmee memoreren dat het Rotterdamse orkest vijftig jaar geleden voor het eerst de oversteek maakte. ‘Onze conclusie dat het een niet te verantwoorden risico zou betekenen om nu voor twee weken op reis te gaan, viel samen met de maatregel van de VS om vanaf dit weekend al het inkomend verkeer uit de EU te weren’, aldus orkestdirecteur George Wiegel.

De financiële gevolgen van alle annuleringen zijn veelal onduidelijk. ‘De vraag wat de verzekering dekt, houdt iedereen bezig’, zegt Lalleman van de VVTP, koepelorganisatie van vrije theaterproducenten. ‘Niemand heeft denk ik het antwoord. Iedereen is dat voor zichzelf aan het nagaan. Een week niet spelen kan voor vrije producenten al grote gevolgen hebben. Inhalen is al een uitdaging voor een beperkt aantal voorstellingen in een deel van het land, zoals nu in Brabant. Als dat voor een langere periode en grotere gebieden gaat gelden, wordt het alleen maar ingewikkelder.’

De literaire organisatie Tilt heeft haar jubileumfestival in het Tilburgse theater De Nieuwe Vorst, dat zaterdag samenviel met het slotweekend van de boekenweek, dinsdag al afgezegd. De vijfhonderd bezoekers krijgen hun geld terug, en de organisatie zoekt naar een nieuwe datum om het 10-jarig bestaan te vieren.

‘We hadden onder meer een act op het programma waarbij tijdens het voorlezen van een verhaal ook een geur-dj optrad. We vroegen ons al af of dat wel verantwoord was: veertig mensen op een veldbed die actief lucht gingen opsnuiven’, zegt Fran van den Bogaert van de Tilt-organisatie. ‘Door vroeg te beslissen hebben we nu nog een podcast en een gedicht op film kunnen maken, die we ons publiek aanbieden, zodat ze zaterdagavond thuis op de bank toch nog iets kunnen beleven.’

Eenzame mol

De finale van het tv-programma Wie is de Mol? is zaterdag zonder publiek. De opnamen zijn in een besloten studio. De afgelopen jaren kwamen honderden fans naar de live uitgezonden finale in het Amsterdamse Vondelpark. De fandag is afgeblazen. De ontknoping is wel gewoon op NPO 1 te zien.