Het Curaçaose slavenregister (1839-1863) en de emancipatieregisters (1863) van Curaçao zijn vanaf 17 augustus digitaal beschikbaar via de websites van de Nationale Archieven van Curaçao en Nederland. Voor mensen op zoek naar hun Curaçaose familieverleden zijn dit belangrijke bronnen.
Slavenregister 1839-1863 en emancipatieregisters van Curaçao 1863
De database die is gepubliceerd omvat het slavenregister en twee emancipatieregisters.
Het slavenregister van Curaçao is een registratie van iedereen die eigendom was van particuliere slaveneigenaren op Curaçao in de periode 1839 tot de afschaffing van slavernij in 1863. Per persoon worden voornaam, geboortejaar, de naam van de moeder en de naam van de slaveneigenaar vermeld. Daarnaast is er ook informatie in te vinden over geboorte, overlijden, verkoop van mensen en de in- en uitvoer van mensen, want Curaçao bleef ook in de negentiende eeuw een centrum van kleinschalige internationale slavenhandel.
De emancipatieregisters zijn registers van mensen die per 1 juli 1863 vrijkwamen uit slavernij. Ze zijn een belangrijke aanvulling op het slavenregister, omdat in de emancipatieregisters de achternamen staan die mensen in 1863 kregen.
Onderzoek naar slavernijverleden
Verwacht wordt dat het beschikbaar stellen van deze archiefbronnen tot meer interesse in de slavernijgeschiedenis van Curaçao leidt. Het is ook een steun voor mensen die op zoek zijn naar voorouders in slavernij. ‘Ook Nederlanders met Curaçaose roots kunnen nu makkelijker onderzoek doen naar hun familieverleden’, zegt Johan van Langen van het Nationaal Archief. ‘Door archieven over het gedeelde verleden van Curaçao en Nederland online beschikbaar te stellen faciliteren we ook het wetenschappelijk onderzoek. Bijvoorbeeld onderzoek naar de doorwerking van slavernij en kolonialisme, dat steeds meer aandacht krijgt in het maatschappelijk debat.’
Slavernij in kaart
De online zoekhulp Curaçao: slavenregister en emancipatieregisters 1839-1863 is onderdeel van een project om de effecten van slavernij en de doorwerking van slavernij voor generaties na de afschaffing van de slavernij (1863) in kaart te brengen. Projectleider is historicus Coen van Galen van de Radboud Universiteit. Hij was de afgelopen jaren betrokken bij de publicatie van de Surinaamse slavenregisters en kreeg daarna vaak de vraag van mensen die van Curaçao komen: ‘En wanneer komen de slavenregisters van Curaçao online?’
Samenwerking
Dankzij een samenwerking tussen de Radboud Universiteit Nijmegen, het Nationaal Archief Curaçao en de University of Curaçao Dr. Moises Da Costa Gomez, ondersteund door het Nederlandse Nationaal Archief is de online publicatie van het slavenregister en de emancipatieregisters gerealiseerd. Sneller dan gedacht komen de Curaçaose registers nu al online. Dat was niet alleen mogelijk dankzij de goede samenwerking tussen de betrokken universiteiten en archieven, maar vooral dankzij het werk van de Curaçaose onderzoekster Els Langenfeld, zo zegt Max Scirwanek, directeur van het Nationaal Archief Curaçao: ‘Langenfeld heeft bij haar onderzoek in de archieven een index op de slavenregisters gemaakt en na haar overlijden in 2013 aan de Mongui Maduro Bibliotheek afgestaan. Via haar nabestaanden is het bij het Nationaal Archief Curaçao gekomen. Dit heeft enorm geholpen met het maken van deze Dbase.’
Bekijk de videoboodschap van Ingrid van Engelshoven, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Tula-dag
Het slavenregister en de emancipatieregisters van Curaçao worden op 17 augustus online gezet. Deze datum is gekozen omdat het Tula-dag is. Op deze dag herdenkt Curaçao het slavernijverleden en de opstand van Tula, dit jaar precies 225 jaar geleden.
De slaafgemaakte Tula weigert samen met anderen aan het werk te gaan op de plantage Kenepa (Knip). Tula wordt gearresteerd. Na langdurige martelingen bekent hij en krijgt vervolgens de doodstraf. Het Nationaal Archief bewaart het verhoor van Tula. De opstand van Tula is een belangrijke eerste stap naar de vrijmaking van slaafgemaakten.
