Advies aan kabinet: laat culturele sector meer experimenteren
Theaters, poppodia en musea moeten in de toekomst makkelijker schakelen tussen ‘normaal’, de 1,5 metermaatschappij en verschillende lockdownscenario’s. Daarvoor moet de sector een eigen routekaart krijgen die duidelijkheid en perspectief biedt.
Dat zegt de Raad voor Cultuur in het vanmiddag verschenen kabinetsadvies Onderweg naar overmorgen. De Raad doet een dringend beroep op verantwoordelijk minister Ingrid van Engelshoven om de culturele sector op grote schaal te laten experimenteren met nieuwe, coronaproof werkwijzen en verdienmodellen.
Daarvoor moet er door het kabinet meer geld worden uitgetrokken voor cultuur, moet het fiscaal aantrekkelijk worden om geld te investeren in cultuur en moeten er meer mogelijkheden komen om geld te lenen. Dat is volgens de Raad ‘noodzakelijk’ om de sector ‘op langere termijn gezond te maken’.
Tot tevredenheid van de Raad hebben komen culturele instellingen al met tal van ideeën en initiatieven om publiek te blijven bereiken. Die plannen zijn alleen te versnipperd en brengen niet genoeg geld in het laatje. Daarom moeten er drie zogenoemde fieldlabs komen, waarbij de sector zelf op grotere schaal kan experimenteren met digitalisering en het inrichten van de ruimte.
Minister Van Engelshoven kondigde vandaag aan dat zij voor deze experimenten in het tweede steunpakket voor de culturele sector 5 miljoen euro uittrekt. Ook moet er volgens de Raad een Taskforce Stedelijke Cultuurregio komen die moet zorgen voor een betere samenwerking tussen steden en de regio daaromheen.
Kwetsbaar
De cultuursector is extra kwetsbaar in deze crisis, stelt de Raad voor Cultuur, door het kabinetsbeleid. Al jaren moeten theaters, musea en concertzalen steeds meer laten zien dat ze deels met eigen inkomsten hun broek kunnen ophouden. Nu die inkomsten in één klap wegvallen, zitten met name de artiesten – vaak zzp’ers – zonder inkomsten. Dat toont de kwetsbaarheid van het bestel. De Raad wil daarom dat de manier waarop subsidies nu worden verdeeld op de schop gaat en wil de komende periode alternatieven bedenken.
Dat is ‘urgent’, zo staat in het rapport, anders komt de sector ‘de crisis niet te boven’. “De Raad signaleert dat veel organisaties het zonder de generieke en specifieke steunmaatregelen niet redden, maar dat overleven zelfs mét die maatregelen moeilijk wordt.” Om voldoende tijd te hebben om een nieuw systeem te bedenken, wil de Raad voor Cultuur dat de huidige periode – die tot 2024 loopt – met twee jaar wordt verlengd. Als het kabinet daarmee instemt, moeten provincies en gemeenten dat ook doen.
Ook adviseert de Raad aan Van Engelshoven om instellingen die rijkssubsidie ontvangen nu niet af te rekenen op de bestaande ‘prestatienormen’. De musea en theaters moeten in plaats daarvan vooral uitleggen hoe zij onder de zware en steeds wisselende omstandigheden toch proberen hun publiek te bereiken. Van Engelshoven heeft zelf om het advies gevraagd vanwege de coronacrisis en de twee steunpakketten die het kabinet speciaal voor de cultuur optuigde.