De laatste jaren werd zowel in Nederland als in Vlaanderen heel wat ervaring opgebouwd met participatief waarderen, getuige daarvan de vele waarderingstrajecten waarbij het participatieve aspect centraal stond.

In Vlaanderen gebeurde dat onder meer in de gesubsidieerde pilootprojecten waarderen. Bij onze noorderburen ontwikkelden de ErfgoedAcademie Nederland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) de bouwplaat participatief waarderen. Dat gebeurde in het kader van het project Erfgoedparticipatie-labs 2020, waarover u al eerder kon lezen op deze blog. Ook de door RCE in 2013 ontwikkelde methodiek Op de museale weegschaal diende als inspiratiebron voor heel wat waarderingstrajecten.

Dialoog Nederland - Vlaanderen

Ondanks deze goede voorbeelden en inspanningen vormt participatief waarderen nog steeds een grote uitdaging. Daarom besloten FARO en RCE samen met een aantal erfgoedwerkers die ervaring opbouwden in participatief waarderen, een dialoog op te starten tussen Nederland en Vlaanderen. Bedoeling is de uitdagingen voor de toekomst in kaart te brengen.

Op 8 juli 2021 hielden we een eerste online dialoog tussen Vlaamse en Nederlandse experten waarderen. Op de agenda: inzicht krijgen in de stand van zaken (praktijk en theorie) van doelgericht participatief waarderen. Wat is er nodig om een participatief waarderingsproject te starten? En hoe pakt u dat best concreet aan? Door ervaringen en behoeftes samen te brengen, kan gedetecteerd worden wat er nog niet is, waar de blinde vlekken zich bevinden en of er behoefte is aan vervolgacties, verdieping of scholing.

Van participatief waarderen naar cowaarderen?

Participatief waarderen wordt door velen ervaren als een ‘containerbegrip’ zonder breed gedragen consensus over wat de term inhoudt. Alternatieve woorden als cowaarderen of cocreatie kwamen voorbij, maar zijn nog niet naar ieders tevredenheid. De werkgroep gaat daarom verder op zoek naar een woord dat prettigere associaties oproept en de lading beter dekt. Dat vraagt niet alleen om nadere discussies over terminologie en woordkeuzes, maar ook om bewustwording van wat ‘het betekenis geven aan erfgoed’ allemaal kan omvatten.

Hoe gaan we verder met participatief waarderen in Nederland en Vlaanderen?

Uit de dialoog haalden we twee uitdagingen voor de toekomst die we samen met de expertengroep verder uitwerken.

• In een eerste werkgroep bevragen we de deelnemers en partners aan de waardering. Wat zijn hun ervaringen en kritische momenten? Hoeveel zeggenschap willen ze? Wanneer voelen ze zich gehoord en begrepen? Deze werkgroep richt zich op een aanpak, stelt een vragenlijst op, voert gesprekken in kleine groepjes en helpt de resultaten te verwerken.
• In een tweede werkgroep verzamelen we de tops & flops uit de praktijk van cowaarderen. We brengen concrete verhalen samen over wat een traject cowaarderen wind in de zeilen heeft gegeven of hoe is omgegaan met weerstand. Met de uitkomsten kunnen meer mensen geïnspireerd worden om te gaan cowaarderen. Deze werkgroep zal de tops en flops formuleren en delen, kiest situaties die in de lijst worden opgenomen en vult de lijst aan met voorbeelden.

Werkt u graag mee? Stuur dan een e-mail aan Geertje Huisman (RCE) via G.huisman@cultureelerfgoed.nl.

Foto: Participatieve waardering collectie figurentheater DEMAAN Mechelen © CEMPER