Hieronder volgt een overzicht van gezamenlijke solidariteitsacties in het Nederlandse, Oekraïense, en Russische kunstgemeenschap voor de oorlogsslachtoffers in Oekraïne en alle mensen die op de vlucht zijn. Dit een document in wording.
Wij zijn overvallen door de gebeurtenissen in Oekraïne. Onderstaand bericht komt voort uit de gevoelde noodzaak om ook als Nederlandse organisatie een positie in te nemen. Als organisatie hebben we eerder publiek stelling genomen ten opzichte van grote maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de Black Lives Matter-protesten en de #metoo-beweging in de Nederlandse kunstwereld. Bij die eerdere stellingnames, namen we een paar weken de tijd om te reflecteren, te discussiëren en een sluitend statement te schrijven. In dit geval hebben we niet de luxe zoveel tijd te nemen. Daarom hebben we besloten deze tekst te publiceren als werkdocument, om middelen en gedachten te delen en hulp te bieden waar nodig. Hierbij willen we benadrukken: we hebben geenszins het idee dat wij de waarheid in pacht hebben. We ontvangen graag opmerkingen of suggesties. Bijdragen – mits goed onderbouwd – zijn zeer welkom.
We zijn diep geschokt door de invasie van Poetin in Oekraïne. We willen onze solidariteit betuigen met de inwoners van Oekraïne en iedereen die door de oorlog is getroffen. We willen dit gevoel graag omzetten in betekenisvolle actie, maar lopen, als kleine Nederlandse kunstorganisatie, aan tegen een gevoel van machteloosheid. We kunnen ons voorstellen dat wij hierin niet de enigen zijn. Daarom willen met dit bericht verhalen en ‘resources’ delen van cultuurwerkers en instellingen die werken aan (culturele) samenwerking in en met Oekraïne delen en onze inzichten delen over de manieren waarop we hen vanuit Nederland kunnen ondersteunen.
Acties van Oekraïense culturele instellingen, en hoe die te ondersteunen
Het Mystetsky Arsenal Museum, Kiev, zou zich op moment normaal gesproken voorbereiden op het 11e jaarlijkse Book Arsenal Festival (gepland in mei 2022), aankomende tentoonstellingen en andere programmering. In plaats daarvan werkt het museum aan het waarborgen van de veiligheid van het personeel en hun families en het bewaken van de collectie kunstvoorwerpen, schreef de organisatie op Instagram: ‘Op dit moment hebben we uw solidariteit en steun meer dan ooit nodig.’ Op Artnet deelt algemeen directeur Olesia Ostrovska-Liuta vijf puntige tips om inzicht te geven in wat anderen, van buitenaf, kunnen doen om hieraan bij te dragen.
In Lviv heeft het Stedelijk Kunstcentrum zijn deuren geopend voor mensen die het oorlogsgebied zijn ontvlucht, ’transformerend in een plaats van tijdelijke rust voor ontheemden en voor iedereen die psychologische rust nodig heeft’, aldus een Instagram-bericht. Daarnaast is in Lviv een zelfgeorganiseerd collectief van kunstenaars Olha en Liudmyla samen met hun leeftijdsgenoten in actie gekomen om warme maaltijden en essentiële humanitaire hulp te bieden. Ze schrijven op Instagram: ‘Wij zijn een zelfgeorganiseerd initiatief van kunstenaars en activisten voor humanitaire hulp aan oorlogsvluchtelingen en andere mensen in nood. We koken diners en ondersteunen tijdelijke verblijfslocaties in Lviv. Al het werk is vrijwilligerswerk. We hebben geld nodig voor voedsel en andere humanitaire hulpgoederen.’
De Instagram post van het zelf-georganiseerde initiatief van kunstenaars en activisten voor humanitaire hulp aan oorlogsvluchtelingen en andere mensen in nood.
De kunstruimte Asortymentna Kimnata in Ivano Frankivsk lanceerde een online type form voor internationale partners die ‘klaar zouden zijn om te helpen bij de evacuatie van kunstarchieven en objecten in Oekraïne naar een veilige ruimte in Ivano-Frankivsk’. Zie voor meer informatie dit Instagram-bericht. Ook dit initiatief heeft donaties hard nodig. Via dit artikel op Artnet kun je nog veel meer voorbeelden zien van hoe Oekraïense instellingen en collectieven de mensen en kunst van hun land proberen te beschermen en hoe de internationale gemeenschap hen kan ondersteunen.
Acties van Russische culturele instellingen
In Rusland spreken verschillende kunstinstellingen zich uit tegen de oorlogsaggressie en het Russische regime: het Garage Museum in Moskou heeft besloten ‘de werkzaamheden aan alle tentoonstellingen stop te zetten totdat de menselijke en politieke tragedie die zich in Oekraïne voltrekt, is gestopt’. Hetzelfde geldt voor het Strelka-instituut en de kunstenaars en curator die dit jaar zouden tentoonstellen in het Russische paviljoen van Kunstbiënnalle van Venetië.
Acties van Nederlandse culturele instellingen en intiatieven, en hoe die te ondersteunen
In Nederland organiseren zowel de Grey Space in the Middle in Den Haag als W139 in Amsterdam, geiniteerd door Oekraïense kunstenaars, een gezamenlijke inzamelingsactie voor hulp aan Oekraïne. Bij de Rietveld Academie organiseerden studenten een ‘flee market’ om geld in te zamelen. Ook houden of hielden verschillende organisaties een benefietveilingen: ‘Artists for Ukraine‘ bij Veilinghuis Vendu in Rotterdam, 18 maart 2022; een door BZK georganiseerde veiling bij Stadkamer, Zwolle, op 20 maart 2022; ‘Samen in actie voor Oekraïne‘ in de Arnhemse Eusebiuskerk, 26 maart 2022.
Onder coördinatie van Kunsten ’92 is de actie #hArtforUkraine opgezet. Om solidariteit te tonen en om medeleven en steun te betuigen, organiseerde het culturele veld in het weekend 4, 5 en 6 maart verschillende activiteiten. Het doel was om zichtbaarheid te genereren en geld op te halen voor Giro 555 van de Samenwerkende Hulporganisaties voor de inwoners van Oekraïne. Een overzicht van deelnemende organisaties en activiteiten en wat daar werd gedaan, is hier te lezen.
In Rotterdam en Utrecht maakten de medewerkers van de Willem de Kooning Academie en het Piet Zwart instituut met steun van BAK Utrecht een uitgebreid document vol middelen voor zowel oorlogsslachtoffers in Oekraïne, vluchtelingen als mensen in Nederland die op zoek zijn naar manieren om te helpen. Ook het online kunstmagazine Jegens&Tevens heeft een pagina gepubliceerd met acties en links.
Solidariteit met alle vluchtelingen
Geen mens is illegaal. De breedgedragen hulp voor vluchtelingen uit Oekraïne is mooi om te zien, maar ook simpelweg het vervullen van een mensenrecht. We mogen niet vergeten dat er aan de grenzen gebruik wordt gemaakt van ethnisch profileren en dat er op andere plekken aan de grens van Europa op dit moment vluchtelingen in levensgevaar zijn door kou en gebrek aan levensmiddelen. Deze situatie is onacceptabel. Alle vluchtelingen verdienen onze steun. Wij hopen dat vanuit de kunst gebruik wordt gemaakt van de verbeeldingskracht om solidariteit voor alle vluchtelingen te stimuleren.
De rol van Platform BK
Platform BK staat klaar om activiteiten te ondersteunen, waarbij de infrastructuur van de kunstwereld wordt gebruikt om elkaar te helpen tijdens deze crisis. Oekraïne en de democratische wereld rekenen op een eensgezind verzet tegen deze agressie. We nodigen iedereen die op enige manier onze steun kan gebruiken uit ons te mailen via: kantoor@platformbk.nl
Deze publicatie is een document in wording. Deel met ons initiatieven van gezamenlijke hulpverlening aan oorlogsslachtoffers in Oekraïne, waarvan u denkt dat we het zouden moeten toevoegen in dit artikel. Zoek je ondersteuning voor je eigen initiatief? Neem dan ook contact met ons op via: kantoor@platformbk.nl
Verder lezen
https://www.vice.com/nl/article/m7vx9b/oekrainers-in-nederland
https://news.artnet.com/art-world/ukrainian-museums-under-invasion-2078113
https://www.metropolism.com/nl/opinion/46172_hoe_nu_verder_met_de_hermitage_amsterdam
Over Platform BK
Platform BK onderzoekt de rol van kunst in de samenleving en voert actie voor een beter kunstbeleid. Wij vertegenwoordigen kunstenaars, curatoren, ontwerpers, critici en andere culturele producenten.
Platform BK onderzoekt de rol van kunst in de samenleving en voert actie voor een beter kunstbeleid. Wij vertegenwoordigen kunstenaars, curatoren, ontwerpers, critici en andere culturele producenten.