Nieuwsbrief #04 - najaar 2022

NIEUWSBRIEF #04
najaar 2022

Dit is de vierde nieuwsbrief van E-RIHS.nl met informatie over de oprichting van de Nederlandse hub en updates over E-RIHS-projecten. Blijf op de hoogte en maak deel uit van het E-RIHS netwerk.

E-RIHS Matchday verschoven naar voorjaar 2023

E-RIHS partnerdag april 2022

De E-RIHS Matchday die op vrijdag 18 november plaats zou vinden, verplaatsen we naar april 2023. Dit heeft een aantal redenen. Een ervan is dat de dag samenvalt met het nationale congres voor de archeologie, de Reuvensdagen. Een andere reden is het grote aanbod van conferenties, die in deze periode plaatsvinden, na uitstel vanwege de pandemie. Het is de bedoeling om jaarlijks in april een E-RIHS bijeenkomst te organiseren, zoals ook dit jaar het geval was. De E-RIHS dagen staan in het teken van ontmoeting. Zowel tussen specialisten en vertegenwoordigers van de drie domeinen (roerend erfgoed, gebouwd erfgoed en archeologie), als tussen de verschillende disciplines uit wetenschap en praktijk. Voor de geplande bijeenkomst in april zullen wij opnieuw een oproep plaatsen om onderwerpen voor presentaties aan te dragen. Het wordt een inspirerend programma, waarvoor uw ideeën van harte welkom zijn! Tijdens de komende voorjaarsbijeenkomst zal er veel aandacht zijn voor het gebouwde erfgoed. Hierover is alvast iets te lezen in het verslag van de E-RIHS expertmeeting in deze nieuwsbrief.

Vertrek Tatja Scholte als
nationaal coördinator
In januari 2020 woonde Tatja Scholte als kersverse Nederlandse E-RIHS coördinator haar eerste internationale E-RIHS bijeenkomst in Evora bij. Nu staat zij op het punt om mijn loopbaan bij de Rijksdienst te beëindigen om als gepensioneerde een nieuwe toekomst tegemoet te gaan. Tatja kijkt met voldoening terug.

                        
                            ‘Het waren drie bijzondere jaren, waarin we met z’n allen veel voor elkaar hebben gekregen. De toezegging van de staatssecretaris om E-RIHS deel te laten nemen aan de ERIC en de financiële ondersteuning van het ministerie, leggen een stevig fundament onder de Nederlandse hub. Er zijn maar liefst acht E-RIHS projecten van start gegaan, waarmee we de erfgoedwetenschap in Nederland op verschillende punten kunnen versterken. En er wordt hard gewerkt aan een betere uitwisseling en samenwerking tussen de erfgoedomeinen.

De E-RIHS partnerdag in Villa Jongerius in april van dit jaar was voor mij een van de hoogtepunten, niet in de laatste plaats omdat we elkaar weer live konden ontmoeten. De pandemie zorgde ervoor dat de communicatie goeddeels via schermen heeft plaatsgevonden, wat ik overigens niet alleen als een nadeel ervaarde. De E-RIHS werkgroep, die tijdens de eerste coronagolf werd opgericht, kon hierdoor regelmatig overleggen en ik heb goede herinneringen aan de vele, vruchtbare gesprekken, de oprechte betrokkenheid en positief-kritische feedback. Via deze weg wil ik de werkgroepleden dan ook hartelijk bedanken, evenals de collega’s van de Rijksdienst en al die anderen die aan de oprichting van de E-RIHS-hub hebben bijgedragen. Het stokje voor de coördinatie wordt overgenomen door Jan van ’t Hof, die E-RIHS als geen ander kent van binnenuit. Hij zal zich er met hart en ziel voor inzetten om de beoogde infrastructuur en het E-RIHS netwerk een duurzame plek te geven in de nationale en internationale onderzoekspraktijk.’

Officiële deelname van Nederland aan E-RIHS ERIC
Om de E-RIHS ERIC op te richten is het noodzakelijk dat landen de toezegging doen om zich voor tenminste vijf jaar aan te sluiten. Op maandag 22 augustus heeft de staatssecretaris voor Cultuur en Media, Dr. Gunay Uslu, het verzoek voor deelname van Nederland aan de E-RIHS coördinator in Florence gestuurd. Nederland wordt hiermee één van de medeoprichters van de ERIC, waarvoor het verzoek aan de Europese Commissie eind van dit jaar / begin volgend jaar wordt ingediend. Vanaf dat moment zal E-RIHS operationeel worden.
Ondertussen loopt ook nog het Europese project E-RIHS Implementation Phase, zie E-RIHS EU.

Toekomstige structuur voor E-RIHS.nl en nieuwe leden in de werkgroep
In de afgelopen maanden zijn er gesprekken gevoerd om de toekomstige bestuursstructuur van E-RIHS.nl in te vullen. Hiervoor zijn organisaties benaderd die zelf een netwerk vertegenwoordigen in de drie erfgoeddomeinen: roerend, archeologie, en gebouwd. Netherlands Institute for Conservation, Art, and Sience (NICAS), Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB), en Nationale Monumenten organisatie (NMo) zijn bereid om zich aan E-RIHS te verbinden en mee te denken over het nader vormgeven van deze structuur. Naar verwachting zal hierover in het voorjaar meer duidelijkheid zijn.
De samenstelling van de E-RIHS werkgroep is mede hierdoor iets gewijzigd. Patricia Alkhoven vervangt Chris Stolwijk, vanuit de RKD-Nederlandse Instituut voor Kunstgeschiedenis. Daarnaast zijn Henk Koster (SIKB) en Benjamin Rous (NICAS) toegetreden tot de werkgroep. Gesprekken met Marlo Reeders (NMo) en Mark van den Bos (Monumentenbezit) zijn in een vergevorderd stadium.

De Manifattura Tabacchi, een voormalige tabaks- en cigarettenfabriek in Florence en aanstaand hoofdkwartier van E-RIHS ERIC. Het gebouw stamt uit 1937 en is ontworpen door Pier Luigi Nervi.

E-RIHS en IPERION HS vergaderingen
in Florence, oktober 2022

In de week van 10-14 oktober vond in Florence een reeks vergaderingen plaats voor E-RIHS en IPERION HS. Vanwege de coronamaatregelen waren dit de eerste live bijeenkomsten, waardoor de agenda’s goed gevuld waren en iedereen blij was elkaar weer live te kunnen ontmoeten. De locatie was Manifattura Tabacchi, een voormalige tabaksfabriek die wordt omgevormd tot een multifunctionele culturele plek met onderwijsinstellingen, vergaderzalen en theater, naast appartementen en horecagelegenheden.
In de loop van 2023 zal het hoofdkantoor van E-RIHS ERIC hier gevestigd worden. De vergaderingen waren voornamelijk bedoeld om alle processen, die tot de oprichting van E-RIHS ERIC leiden, nader vorm te geven. Maar er waren ook inhoudelijke onderdelen zoals het rondetafelgesprek E-RIHS in its future headquarters: cultural heritage, research and urban regeneration, waarbij Jan van ’t Hof als spreker betrokken was.

Geslaagde expertmeeting ‘Gebouwd Erfgoed’
Op maandag 26 september vond in het gebouw van de RCE de expertmeeting plaats om te brainstormen over mogelijke onderwerpen voor ‘E-RIHS Gebouwd Erfgoed’. Met ongeveer twintig vertegenwoordigers van erfgoedorganisaties, opleidingen, onderzoeksinstituten en andere instellingen werd gediscussieerd over de behoeften en mogelijkheden om samenwerking tussen instellingen en toegang tot faciliteiten te verbeteren. Uit de veelheid aan ideeën die tijdens de expertmeeting naar voren werden gebracht, zijn zes thematische zwaartepunten gedestilleerd.

Deze thema’s hebben onder andere betrekking op:
– toegankelijkheid van dossiers (pandsdossiers, onderzoeksrapporten, etc.);
– duurzaamheid van conserveringsmethoden;
– toekomstprognose van gebouwen;
– toegankelijkheid van referentiecollecties;
– verbinding van praktijk en wetenschap.

Op basis van de verzamelde ideeën worden verdere gesprekken gevoerd en gaat E-RIHS.nl een oproep doen om projecten te concretiseren.

Een onderzoeker in het Laboratorium van Coöperatieve melkfabriek St. Martinus te Breda. FOTO RCE

Bouwhistorisch onderzoek in de jaren zestig.
FOTO Monumenten en Archeologie gemeente Amsterdam

Uitkomsten E-RIHS enquête KNAW-DANS beschikbaar

Binnen het Europese E-RIHS netwerk wordt gewerkt aan het zogenaamde DIGILAB, een virtueel platform om samen te kunnen werken met en aan data. De Nederlandse E-RIHS infrastructuur zal in de toekomst een belangrijke bijdrage leveren aan dit DIGILAB voor de erfgoedwetenschappen. Het ontwikkelen van een infrastructuur om data, data sets en data tools te kunnen delen, vormt een uitdaging, die begint met het inventariseren van de huidige data-infrastructuren en de soort data die beoogde partners van E-RIHS beheren. KNAW-DANS heeft in de afgelopen maanden een enquête gehouden onder tien deelnemers. Hierbij is gekeken naar hoe organisaties data creëren, verwerken, opslaan, archiveren, publiceren en hergebruiken. Daarnaast is gevraagd naar de huidige stand van beleid, organisatie en samenwerking op het gebied van data. Ook is er een analyse gemaakt van het datalandschap, met knelpunten en wensen. Het verslag is beschikbaar via de E-RIHS.nl website PROJECTEN – Samenwerken met en aan data: DIGILAB en FAIR

IPERION HS Academy: webinars, lezingen en summer schools
Het uitvoeringsprogramma van E-RIHS is het Europese project IPERION HS. De HS Academy verzorgt digitale webinars en lezingen en organiseert Doctoral Summer Schools. Katrien Keune (Head of Science van het Rijksmuseum, en professor in molecular spectroscopy aan de Universiteit van Amsterdam) hield de eerste lezing. From model to painting: added values and limitations of reconstruction and model-based research is via deze link terug te kijken.
Alle video’s van de lezingenserie Current Topics in Heritage Science en de webinars zijn op de HS Academy pagina te vinden. In de zomer van 2023 komt er weer een Doctoral Summer School.