Is deze nieuwsbrief onleesbaar of onvolledig? Klik dan hier voor de online versie >>.


nr. 1, april 2014 

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Nieuwsbrief Verbeteracties Archeologie 

nr. 1, april 2014

In deze nieuwsbrief vindt u nieuwe kennis, producten en kaarten die nuttig zijn voor uw werk. Deze informatie en producten van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed komen voort uit de evaluatie van de archeologiewetgeving in 2011. Op basis daarvan gaf de staatssecretaris van OCW de opdracht om in 11 projecten meerdere verbeterpunten in de archeologische monumentenzorg in te voeren. U leest de stand van zaken en de resultaten hier.

Nieuw






Paleogeografische kaarten

Kenniskaart archeologie


Deze vernieuwde paleogeografische kaarten laten zien hoe het landschap er uitzag op verschillende momenten van onze geschiedenis. De kaarten zijn één van de bronnen die voor Verwachtingen in Lagen
gebruikt gaan worden om archeologische resten in de Nederlandse bodem uit te splitsen naar periode en diepte. Ze zijn vervaardigd door P. Vos en S. de Vries van Deltares. U kunt de kaarten voor eigen gebruik in verschillende formaten (jpg, pdf of gisbestand) downloaden.

>
naar paleogeografische kaarten

 

 

 




Maritiem E-magazine (nr. 2)

Maritiem programma 

Het E-magazine van het Maritiem Programma brengt het maritieme aspect van archeologie onder de aandacht en deelt de bevindingen en ervaringen van het Maritiem Programma. De tweede editie gaat over de maritieme erfgoedzorg in Nederland. Wat is ons nationaal beleid als het gaat om wetgeving en handhaving? Aan de hand van diverse verhalen en projecten worden de verschillende kanten van de onderwater erfgoedzorg van Nederland belicht.

Het maritieme en onderwater erfgoed wordt constant bedreigd, op kleine en grote schaal. Met het thema Nationaal beleid wil het Maritiem Programma, de negatieve effecten beperken door goede afspraken, wetgeving en handhaving. Daarnaast kan met nieuwe vormen van samenwerking het draagvlak worden vergroot.

Het magazine wordt ieder kwartaal gepubliceerd.

> bekijk nummer 2 van het E-magazine Maritiem

 

Archeologische landschappenkaarten

Kenniskaart archeologie


Vanuit Kenniskaart archeologie wordt een archeologische landschappenkaart gemaakt. Deze kaart maakt de samenhang tussen gegevens over landschap en archeologie inzichtelijk. De aard van het landschap zegt iets over de archeologische resten die er te vinden zijn. Daarmee is het een hulpmiddel bij het bepalen van goede methoden voor het opsporen van vindplaatsen.

De archeologische landschappenkaart is voor iedereen toegankelijk. De beoogde gebruikers zijn gemeenten, archeologische bureaus en adviesbureaus.

Op dit moment zijn twee kaarten beschikbaar, namelijk de kaarten van de archeologische regio’s Limburgs lössgebied en Overijssels-Gelderse zandgebied. De pdf-bestanden van de kaarten zijn op de website archeologieinnederland.nl als afbeelding te downloaden. Zodra de kaarten extern getoetst zijn, komen ze ook beschikbaar als geografisch informatiesysteem (GIS).

naar landschappenkaarten



 

Q&A Archeologie voor gemeenten

Archeologie voor Gemeenten


Veelvoorkomende vragen van gemeenten over archeologie zijn nu gebundeld in een lijst van Vragen & Antwoorden.

De gemeentelijke zorg voor archeologie is over het algemeen goed geregeld. Er wordt rekening gehouden met erfgoed, bijvoorbeeld bij het vaststellen van een bestemmingsplan.Toch stelden vorig jaar tijdens een bijeenkomst vanuit het project Archeologie voor gemeenten, 100 gemeenteambtenaren belangrijke vragen over de omgang met archeologie. Zoals, op welk moment kan een gemeente bij ruimtelijke plannen het beste archeologisch onderzoek (laten) doen? Wie betaalt de kosten voor archeologische werkzaamheden en is hiervoor financiële compensatie mogelijk? Daarom heeft de Rijksdienst nu deze lijst samengesteld. Met deze antwoorden paraat kunnen gemeenten sneller en beter de ruimtelijke ordening van een gebied afwegen tegen het belang van waardevolle archeologie.

> Q&A Archeologie voor gemeenten


Vegetatiereconstructies

Kenniskaart archeologie


Vegetatie is veranderlijk. In de loop van de tijd wordt de vegetatie van een gebied beïnvloed door veranderingen in het klimaat en menselijk ingrijpen. In het rapport ‘van wildernis naar cultuurlandschap’ is de vegetatieontwikkeling in Twente van de laatste tienduizend jaar in kaart gebracht. Dit is gedaan door de Universiteit Leiden in samenwerking met ADC-Archeoprojecten. Met de kaarten zijn patronen in vegetatie en bewoning te schetsen en te verklaren. Deze vegetatie kaarten zijn in png. te downloaden.

>
naar vegetatiekaarten van Twente




 

Video: bescherming Texels wrak onder water

Topsites


Nederland kent veel verborgen schatten onder water. Zo ook de Burgzand Noord 3, een wrak uit de 17e eeuw vlak voor de Texelse kust. Wat is de geschiedenis van dit schip? Waarom laten we dit schip liggen waar het ligt? En hoe zorgen we ervoor dat het zo goed mogelijk beschermd wordt tegen de grillen van de zee? Want alleen zo kunnen we de kennis behouden die voor de toekomst zo belangrijk is. 

In het project Topsites wordt onderzocht welke natuurlijke processen onze beschermde ondergrondse (rijks)monumenten bedreigen en wat we daaraan kunnen doen.

bekijk het filmpje

 

Stand van Zaken Projecten


 

 

 

Verwachtingskaart Markermeer

Maritiem Programma

Voor veel gemeenten in Nederland zijn waterbodems, als het gaat om archeologie, nog onontgonnen gebied. Toch bevinden zich in die waterbodems mogelijk archeologische resten die van grote waarde zijn. Daarom is het van belang om bekende en te verwachten waarden in kaart te brengen. Vaak gaat het om grote wateroppervlaktes binnen gemeentegrenzen.

Om gemeenten te ondersteunen bij het invullen van deze gebieden en hen te stimuleren de zorg voor het maritieme erfgoed op te pakken, worden op dit moment vanuit het Maritiem Programma voor enkele gebieden kaarten ontwikkeld. Deze kaarten kunnen als informatiebron dienen bij het opstellen van de gemeentelijke verwachtings- en beleidskaart. Zo is de Rijksdienst in samenwerking met omringende gemeenten en provincie bijvoorbeeld een kaart aan het ontwikkelen voor het Markermeer en het IJmeer.

lees meer over deze Verwachtingskaarten

 

Regiobijeenkomsten

Archeologie voor gemeenten


Veel gemeenten hebben afgelopen maanden antwoorden gekregen op hun vragen over archeologie. De Rijksdienst organiseerde hiervoor acht regiobijeenkomsten ‘Archeologie in Gemeenten’. Naast het stellen van vragen hadden gemeenten volop de ruimte om met elkaar en andere partijen te netwerken. De Steunpunten hadden een belangrijke bijdrage in de organisatie van de bijeenkomsten.

Uit de bijeenkomsten is een handige Q&A archeologie voor gemeenten voortgekomen (ook te downloaden in deze nieuwsbrief). De bijeenkomsten hebben daarnaast waardevolle input geleverd voor het project Archeologie voor Gemeenten. Zo blijkt dat er onder gemeenten een duidelijke behoefte is aan concrete informatie en handouts over handhaving. Dit zal dan ook worden opgepakt. Samen met de gemeenten en anderen gaan we op zoek naar concrete tools voor het veld.

 

Commons Sites: crowdfunding
Maritiem programma 


In samenwerking met CommonSites gaat het Maritiem Programma projecten faciliteren bij het vinden van donateurs door middel van crowdfunding. Denk aan het uitbrengen van een publicatie van archeologisch onderzoek naar een scheepswrak of het opzetten van een educatief project, waarbij onvoldoende middelen beschikbaar zijn om dit te financieren. Het Maritiem Programma ziet regelmatig projectvoorstellen voorbij komen die binnen de doelstellingen van het programma vallen of op een andere manier een positieve uitwerking hebben op maritiem erfgoed. Om deze projecten financieel mogelijk te maken biedt dit platform hulp bij het vinden van donateurs.

Het onderhoud van de crowdfundingspagina wordt door het Maritiem Programma gefinancierd. Daarnaast zal jaarlijks een specifiek budget voor het CommonSites project vrijgemaakt worden, waardoor een bescheiden bijdrage kan worden geleverd in de financiering van de verschillende projecten. In maart 2014 is het eerste Crowdfundingsproject, de zoektocht naar het bij Portugal gezonken VOC schip ‘de Schoonhoven’ online gezet.

> bekijk het crowdfunding initiatief voor maritieme archeologie

Publicaties


Ram Stavoren

Maritiem Erfgoed


Rapport Kwaliteitsverbetering gegevens Archis

Kenniskaart Archeologie


Rapport NOaA 2.0

Kenniskaart Archeologie

Deze Rapportage Archeologische Monumentenzorg (RAM) beschrijft het waarderend onderzoek van het scheepswrak Stavoren 17, gelegen in het IJsselmeer. Het blijkt hier om een volledig overnaads schip uit de 16e eeuw te gaan. De lading en ballast van het scheepswrak Stavoren 17 doen vermoeden dat het handelscontacten onderhield tussen de Lage Landen en het Scandinavisch gebied. Het doel van het onderzoek was tweeledig. Naast het vaststellen van de inhoudelijke en fysieke kwaliteiten van het scheepswrak bood het project ook de mogelijkheid aan studenten om ervaring op te doen in een onderwaterarcheologisch onderzoeksproject.

> RAM Stavoren 17


De afgelopen drie jaar is door de Rijksdienst flink geïnvesteerd in de verbetering van de kwaliteit van de gegevens in de archeologische database Archis, versie 2. Directe aanleiding was de migratie naar Archis-3 en de vele kritische geluiden over de kwaliteit van Archis-2. Voor de Rijksdienst reden om de gegevens van eigen opgravingen in Archis onder de loep te nemen. Als onderdeel van het project Waardenkaart in Veelvoud zijn ruim 1500 mutaties doorgevoerd om de informatie over locatie, datering en complextype te controleren en completeren. Dit rapport bevat een compacte toelichting op de bevindingen.

> rapport

De Rijksdienst werkt aan het verbeteren en actualiseren van de Nationale Onderzoeksagenda Archeologie. Uitgangspunten zijn onder andere het beknopter maken van de NOaA, meer te faciliteren, snel maatwerk te kunnen leveren en laagdrempeliger te zijn. In dit rapport wordt beschreven hoe we samen met anderen op weg zijn naar de NOaA 2.0, die naar verwachting eind 2015 gereed is en beschikbaar zal zijn.

rapport NOaA 2.0  

Colofon


Meer informatie
Roel Lauwerier, r.lauwerier@cultureelerfgoed.nl
Willemien van de Biezen, w.van.de.biezen@cultureelerfgoed.nl

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Smallepad 5 | 3811 MG Amersfoort
Postbus 1600 | 3800 BP Amersfoort
telefoon 033-421 7 421 | fax 033-421 7 799
info@cultureelerfgoed.nl







Dit bericht kan informatie bevatten die niet voor jou is bestemd. Indien je niet de geadresseerde bent of dit bericht abusievelijk aan je is toegezonden, word je verzocht dat aan de afzender te melden en het bericht te verwijderen. De Staat aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die verband houdt met risico's verbonden aan het elektronisch verzenden van berichten.

This message may contain information that is not intended for you. If you are not the addressee or if this message was sent to you by mistake, you are requested to inform the sender and delete the message. The State accepts no liability for damage of any kind resulting from the risks inherent in the electronic transmission of messages.



Verzorgd door MailingLijst