Hero detail van kloosterkapel Steyl

Nieuwsbrief Toekomst Religieus Erfgoed #3 - 13 juni 2025

 
 

Vervolg Programma Toekomst Religieus Erfgoed

Continuering tot en met 2029

Minister Bruins heeft op 2 juni een brief aan de Tweede Kamer gestuurd, waarin onder andere het vervolg van het programma Toekomst Religieus Erfgoed ter sprake komt. Het programma Toekomst Religieus Erfgoed zal worden gecontinueerd tot en met 2029 met meer nadruk op uitvoering van kerkenvisies (procesondersteuning en planvorming). Daarnaast is er aandacht voor de verschillende mogelijkheden om monumentale kerkgebouwen te beheren, in het bijzonder die met monumentale interieurs. 
Lees de brief aan de Tweede Kamer
 

Cultuurdebat 12 juni

Op 12 juni sprak de vaste kamercommissie Cultuur met minister Bruins onder meer over zijn plannen voor het stimuleren van grote restauraties, waaronder van kerkgebouwen, en over het voortzetten van het programma Toekomst Religieus Erfgoed. De plannen van de minister op dat vlak werden goed ontvangen. De fracties gaven aan binnenkort nog moties over erfgoed in te dienen. Die worden daarna in stemming gebracht.
   

Terugblik op de bijeenkomst ‘Kerkenvisie en immaterieel erfgoed’

Tijdens de kerkenvisiebijeenkomst van 23 april verkenden deelnemers hoe immaterieel erfgoed een plek kan krijgen binnen kerkenvisies. Aan de hand van praktijkvoorbeelden en gesprekken werd duidelijk hoe waardevol het is om ook rituelen, gebruiken en verhalen mee te nemen in visietrajecten, zeker bij herbestemming of onttrekking van kerkgebouwen.

Ineke Strouken, voormalig directeur van KIEN en nu projectleider bij de gemeente Oirschot, presenteerde tijdens de bijeenkomst het beleid van haar gemeente. Oirschot zet actief in op het behoud van religieus immaterieel erfgoed en profileert zich als ‘levend erfgoeddorp’. Deze inzet is nu beloond: gemeente Oirschot ontving bij de BNG Erfgoedprijs 2025 op 11 juni zowel de prijs Beste Erfgoedgemeente 2025 als de publieksprijs.
 
Expertmeeting kerkenvisies foto stef de graauw
beeld: RCE / Stef de Graauw

De kerkenvisies blijven een actueel thema

De belangstelling voor kerkenvisies is onverminderd groot. De afgelopen periode zijn in diverse gemeenten visiedocumenten opgeleverd, zoals in de gemeente Baarn. Tegelijkertijd starten ook nieuwe kerkenvisietrajecten, onder andere in de gemeente Voorst.

Een kerkenvisietraject hoeft niet altijd snel te verlopen. Integendeel: een zorgvuldig proces levert vaak meer op. Kijk bijvoorbeeld naar de gemeente Bunnik, waar van 2023 tot en met 2025 een uitgebreid kerkenvisietraject loopt met inloopbijeenkomsten, themasessies en enquêtes, zorgvuldig afgestemd met alle betrokkenen.

Bent u gemeentelijk ambtenaar en is uw gemeente nog niet gestart met een kerkenvisie? Of wilt u de bestaande kerkenvisie nieuw leven inblazen of verdiepen? Vraag dan vrijblijvend een sessie aan met een ervaren procescoach via: kerkenvisies@cultureelerfgoed.nl.
 
 
 
   
Tilburg

Publicatie: Religieus Erfgoed in Tilburg

Behouden, gesloopt of getransformeerd

Een mooi voorbeeld van wat een resultaat kan zijn van een kerkenvisie is de publicatie ‘Religieus Erfgoed in Tilburg’. De gemeente Tilburg heeft een enorme rijkdom aan religieus erfgoed. Van kerken, kloosters en religieuze standbeelden tot synagogen en moskeeën. Onder de titel ‘Religieus Erfgoed in Tilburg. Behouden, gesloopt of getransformeerd’ is al dit erfgoed bijeengebracht. Leestip!
 
WhatsApp Image at
Pastoor van Arskerk, Den Haag. Foto: Arjan Bronkhorst

Platform Post 65 gebedshuizen

Tussen sloop en transitie

De programma’s Post 65 en Toekomst Religieus Erfgoed van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) organiseren op donderdag 26 juni samen met de gemeente Apeldoorn een Post 65 platform over religieus erfgoed uit de periode 1965-1990. Het platform vindt plaats van 09:00 (inloop) tot 17:00 uur en staat in het teken van de betekenis, waardering en de toekomst van het religieus erfgoed uit de late twintigste eeuw.

Deelname is gratis, u dient zich wel aan te melden via de website. Hier is ook het volledige programma te vinden.
 
HHR pauluskerk websize
Credits - Juan S. Echeverry

Cultureel en maatschappelijk festival ‘Heilige huisjes'

Ontdek de gebedshuizen van Rotterdam

Van 12 tot en met 15 juni kunt u tijdens Heilige Huisjes Rotterdam het religieus erfgoed van de stad (her)beleven. Tijdens het jaarlijks terugkerend cultureel festival zijn gebedshuizen te bezoeken en is er een innovatieve programmering. Bovenal is Heilige Huisjes als festival bedoeld om samen met gemeenten, hun inwoners en beheerders van religieus erfgoed een nieuw perspectief te verkennen op een moderne rol die gebedshuizen kunnen spelen op het gebied van cultuur, spiritualiteit en maatschappelijke samenkomst.

Ook is er nog een beperkt aantal gratis tickets voor de opening beschikbaar.
Aanmelden
 
Bezoek de website
   
Minor Redesign Heritage zoekt kerken

Minor Redesign Heritage zoekt kerken

Frisse ontwerpblikken op de toekomst van religieus erfgoed

Voor de minor Redesign Heritage zoeken studenten van de Hogeschool Saxion in Deventer kerken in Nederland voor een ontwerponderzoek naar herbestemming. De studenten onderzoeken hoe religieus erfgoed opnieuw betekenis kan krijgen. Ze ontwikkelen creatieve en haalbare ontwerpvoorstellen, met respect voor de architectonische, culturele én maatschappelijke waarde van het gebouw.

Wilt u hieraan meewerken? Neem dan contact op met coördinator Rüdiger Meissner via r.m.meissner@saxion.nl. U voert enkele  gesprekken en stelt informatie over het gebouw beschikbaar. Er zijn geen kosten aan deelname verbonden. Het levert u frisse en verrassende ideeën voor de toekomst van uw gebouw op. Hiernaast ontvangt u concreet en visueel uitgewerkt advies als input voor gesprekken met gemeente, bestuur of financiers.
 
Kerkgebouw sgravenzandesmall

Webinar over financieel beheer

Webinar 3 op 25 juni : Financiën

In de webinarreeks Kerkbeheer in de praktijk organiseren VBMK en de ErfgoedAcademie op 25 juni het derde webinar. Het gaat over de financiële verantwoordelijkheden van kerkbeheerders en over het begroten, fondsen werven en het op lange termijn financieel gezond houden van een kerkgebouw in meervoudig gebruik.

De reeks korte, praktische webinars behandelt herkenbare thema’s, met praktijkverhalen van experts, toepasbare tips én ruimte voor uw eigen vragen. Aanmelden voor dit webinar of één van de volgende uit de reeks kan op de site van de ErfgoedAcademie. 
Aanmelden
   
Liam Borger

Uitreiking KNOB Stimuleringsprijs aan Liam Borger

Op vrijdag 6 juni vond aan de Vrije Universiteit Brussel de uitreiking plaats van de KNOB Stimuleringsprijs en de bijbehorende Six-penning, bedoeld voor nieuw academisch talent op het gebied van erfgoed. De prijs werd dit jaar toegekend aan Liam Borger, werkzaam bij het Programma Toekomst Religieus Erfgoed.

Borger ontving de stimuleringsprijs voor zijn onderzoeksproject Kruispunten van cultuur: de evolutie van de kerkbouw op de Benedenwindse Eilanden vanaf de Spaanse overheersing tot de periode van de opkomende olie-industrie. Het onderzoek richtte zich op de historische ontwikkeling van gebedshuizen op Aruba, Curaçao en Bonaire, waarbij naast een inhoudelijke rapportage ook een uitgebreide inventarisatie van het religieus erfgoed op de eilanden is opgesteld. Het project werd mede mogelijk gemaakt door het Programma Toekomst Religieus Erfgoed en resulteerde in een waardevolle documentatie van het gebedshuizenbestand tot circa 1970. Hierbij werd niet alleen aandacht besteed aan architectonische kenmerken, maar ook aan de bouwkundige staat, het gebruik en de ruimtelijke context van de gebouwen.

Met dit onderzoek draagt Borger bij aan het vergroten van kennis over en het zichtbaar maken van het religieus erfgoed in het Caribisch deel van het Koninkrijk.
 
U ontvangt deze nieuwsbrief omdat u een abonnement heeft op het onderwerp religieus erfgoed van de RCE of op de nieuwsbrief van het Programma Toekomst Religieus Erfgoed. Met deze nieuwsbrief blijft u op de hoogte van de ontwikkelingen die voortvloeien uit het samenwerkings­programma van 9 religieuze erfgoedorganisaties en diverse andere partners uit het erfgoedveld.  Meer informatie is te zien op de website van Toekomst Religieus Erfgoed
Aanmelden / Gegevens beheren
 
Verzorgd door MailingLijst