Hierbij ontvangt u de Archeologie nieuwsbrief van de maand april. Met deze mailing attenderen we u op ontwikkelingen op het gebied van archeologie bij, of in samenwerking met, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).
Wilt u tussentijds
ook van onze actualiteiten op de hoogte blijven? Kijk dan regelmatig op onze website en volg ons via social media.
|
|
|
|---|
|
|
|
|
|---|
|
|
| | | In mei 2019 vonden hobby-archeologen met hun metaaldetector in natuurgebied Springendal bij Hezingen (gemeente Tubbergen, Twente) een aanzienlijke hoeveelheid gouden en zilveren munten en sieraden. Nader onderzoek en opgraving ter plaatse leidden tot de ontdekking van een offerplaats. De vondsten van de detectorzoekers zijn verworven door het Rijksmuseum van Oudheden. Binnenkort zijn ze als bruiklenen te zien in het Rijksmuseum Twenthe. | |
|
|
|---|
|
|
|
|
|---|
|
|
| | Op 16 maart werden in Batavialand scheepswrakkenpaspoorten overhandigd aan hun eigenaren. De wrakken vertellen hun eigen verhaal en zijn onderdeel van het Flevolands erfgoed. Maritiem archeoloog Wouter Waldus verzorgde over één van die wrakken een inspirerende lezing. Eigenaren en beheerders die scheepswrakken op hun land hebben liggen ontvingen de paspoorten van ‘hun wrak’ van gedeputeerde Kunst en Cultuur Michiel Rijsberman en directeur van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Arjan de Zeeuw.
Beeld: ©Mischa Wierd (fotostudio Wierd)
| |
|
|
|---|
|
|
|
| | | | Op 1
januari 1947 werd de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB)
opgericht. Voor ons aanleiding om dit jubileumjaar terug te blikken op de totstandkoming van archeologische monumentenzorg in
Nederland. We belichtten de aanloop naar de oprichting en de
vroegste geschiedenis van de ROB. In dat tijdperk is veel in zwartwit en de
gefotografeerden zijn vaak in pak gestoken. De miniverhalen vormen een brede waaier over de ontwikkeling van de zorg voor
het archeologisch erfgoed. De serie is te volgen via het Linkedin-profiel
van de RCE.
| |
|
|
|---|
|
|
|
|
|---|
|
|
|
|
| | | Van het neolithicum tot in de middeleeuwen leefde de
kroeskoppelikaan in Nederland: een reusachtige moerasvogel met een spanwijdte
van ruim 3 meter, een knaloranje keelzak en een markante ‘haardos’ op de kruin.
Uit opgravingen zijn ongeveer tien vondsten van het dier bekend, waaronder een
bijna compleet skelet uit de Romeinse tijd dat is gevonden nabij Utrecht (zie foto). Nu heeft de Rijksdienst de handen ineengeslagen met Diergaarde
Blijdorp om in de toekomst meer onderzoek naar deze soort mogelijk te maken.
Een overleden kroeskoppelikaan uit de dierentuin is beschikbaar gesteld aan de
archeozoölogische vergelijkingscollectie van de RCE, zodat archeologen vreemde
vogelbotten uit opgravingen kunnen vergelijken met dit skelet. De archeologische vondsten helpen ook Blijdorp bij het
ecologisch onderzoek naar de vogel. De Diergaarde heeft namelijk recentelijk
meegewerkt aan een onderzoek naar de herintroductie van de kroeskoppelikaan in
onze contreien, waarin ook de geschiedenis van de soort is belicht. Win-win voor de wetenschap! |
|
|
|---|
|
|
|
|
|---|
|
|
| | | Vanaf het einde van de jaren zeventig is langs de zuidelijke
Maasoever, in de uiterwaarden bij Kessel, intensief gebaggerd voor de winning
van zand en grind. De baggerwerkzaamheden vonden plaats op de locatie waar Maas
en Waal ooit samenvloeiden. Bij de ingang van het baggergat zijn vele metalen voorwerpen
naar boven gehaald, in combinatie met menselijke en dierlijke botten. In 2021 verscheen in het kader van het programma Maritiem Erfgoed Nederland een publicatie over de hondenbotten die vader en zoon Stolzenbach verzamelden met de schudzeef. Lisette de Vries onderzocht de 599 botten op ouderdom van het materiaal
en de oorzaken van de aanwezigheid van de resten op deze locatie. | |
|
|
|---|
|
|
|
| | | | Op 24 februari onthulden Wim en Nico van Schaijk het
archeologische informatiebord ‘Veilig naar de overkant’ langs de Brabantse Aa
in Berlicum. Het informatiebord staat op de locatie waar de broers in 2017 met
de metaaldetector meer dan 100 Romeinse munten vonden. De Rijksdienst heeft
naar aanleiding van deze vondst archeologisch onderzoek uitgevoerd en de munten
als ‘offers’ voor een veilige oversteek van het beekdal geïnterpreteerd. Het
bord is een initiatief van het Waterschap Aa en Maas en de Rijksdienst in
samenwerking met de gemeente Sint-Michielsgestel en Heemkundekring De Plaets.
De resultaten van het archeologisch onderzoek zijn in 2020 in een rapport
verschenen.
| |
|
|
|---|
|
|
|
|
|---|
|
|
|
|
|
- Paleogeografische kaarten Nederland: De bekende paleogeografische kaarten van Nederland zijn voorzien van een update waarbij met name in noordwest Nederland aanpassingen zijn gedaan. De kaarten van 500 en 250 v.Chr. en 100, 800 en 1250 n. Chr. zijn bijgewerkt. Het gaat om de kaartaanpassingen van de kop van Noord-Holland en westelijke Waddenzee, vernieuwde reconstructie van de waterlopen van het Oer-IJ, Zaan en die van het Angstel Vecht systeem.
- Nationale onderzoeksagenda: De Nationale Onderzoeksagenda (NOaA) bundelt archeologische onderzoeksvragen die tot dusver onbeantwoord zijn gebleven. Om de NOaA actueel te houden, moet de agenda regelmatig worden gevoed met nieuwe inzichten en kennis. Ook in 2021 is deze geüpdatet. Zo zijn er onder andere twee nieuwe vragen geformuleerd op basis van drie nieuw verschenen rapporten in de reeks Nederlandse Archeologische Rapporten (NAR), als resultaat van de projecten Oogst voor Malta en Pre-Malta. Daarnaast zijn NOaA-vragen, operationaliseringen en literatuur op basis van de resultaten en aanbevelingen uit deze en andere publicaties geactualiseerd.
- Resultaten van Archis-enquête: Vorig jaar vulden 145 collega-archeologen een enquête in over Archis. Dit onderzoek had als doel een indruk te krijgen van de gebruikers en de eventuele behoeftes en andere wensen. Uit de enquête komt onder andere naar voren dat de meeste respondenten Archis als informatiesysteem goed kennen, het systeem een belangrijke rol speelt in de archeologische monumentenzorg en dat de inhoud positief gewaardeerd wordt. Daarnaast zijn er verbeterpunten aangedragen. Deze, maar ook andere uitkomsten zijn belangrijke ijkpunten bij de verdere ontwikkeling van Archis.
|
|
|
|---|
|
|
|
|
|---|
|
| | In Westeremden zet de dorpsgemeenschap zich samen met archeologen in voor het behoud van het dorpshuis. Bekijk de video.
In de historische dorpen in Het Groene Woud betrekt het project CARE bewoners én hun tuin bij onderzoek naar de ontwikkeling van het gebied. Bekijk de video.
Binnenkort: Interactief platform Faro
Wat is er nodig om de Faro-benadering verder vorm te geven in Nederland? Om daar nog meer zicht op te krijgen wordt er hard gewerkt aan een interactief platform. Een platform met ruimte voor online dialogen over diverse thema’s - van ‘ondersteuning van erfgoedparticipatie’ tot ‘de publiekskant van de archeologie’.
|
|
|
|---|
|
|
|
| | | | Om het maritieme verleden van Nederland boven water te halen, nodigt de RCE vrijwilligers en studenten nogmaals uit om regionaal onderzoek te doen. Dit project genaamd ’13 Provinciën’ heeft als doel de verscheidenheid aan verhalen van de twaalf provinciën van Nederland en de Noordzee in kaart te brengen. Vrijwilligers en studenten hebben vaak veel lokale maritieme kennis en kunnen dus het beste ook zelf deze lokale verhalen vertellen. Voorwaarde voor deelname aan het project is de goedkeuring van een projectvoorstel, welke tot 1 mei kan worden ingediend.
| | |
|
|
|---|
|
|
|
|
|---|
|
|
|
| | Van 4 tot en met 29 juli 2022 organiseert de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in samenwerking met Batavialand de Veldschool Scheepsarcheologie Flevoland. Er is plaats voor in totaal 15 studenten met ambitie op het gebied van maritieme archeologie.
| | |
|
|
|---|
|
|
|
| | | | | Er is meer
aandacht nodig voor publieksbereik en burgerparticipatie, vinden archeologen.
De aarzeling zit nog in het hoe. In het
‘Tussentijds reisverslag Op weg naar Faro’ staat een weerslag van de gesprekken
die tot nu toe over Faro in de archeologie zijn gevoerd, geschreven voor een
presentatie over Faro op 15 februari in het Groot Reuvensoverleg. Ook zijn er
drie ontwikkelingsrichtingen geschetst. Wilt u het verslag ontvangen? Laat het ons weten via faro@cultureelerfgoed.nl. |
|
|
|---|
|
|
|
|
|---|
|
|
|
|
|---|
|
|
| |
