|
|
|
|
.png?v=20240221135807) | | Arbeiders op een plantage in Deli (nu Medan) circa 1900. Foto: Stafhell-Kleingrothe | Koloniale verleden van het Van Abbemuseum wordt zichtbaar in de tentoonstelling Verborgen Verbanden
Van
2 maart 2024 tot en met voorjaar 2026 te zien in het Van Abbemuseum in
Eindhoven
Waarom weten
we zo weinig over wat er op de plantages in het voormalig Nederlands-Indië
gebeurde? De gruwelijke geschiedenis van contractarbeid in Deli op Sumatra, dat mensen dwong te werken voor westerse ondernemers, lijkt in de doofpot gestopt. Daarmee zijn ook de verhalen van verzet, dat er wel degelijk was, vaak niet
vastgelegd maar enkel mondeling doorgegeven. Deze doelbewuste onderdrukking en ontkenning
van de plantagearbeiders en hun ervaringen zijn nog steeds voelbaar. In het meerjarige onderzoeksproject Verborgen Verbanden ontrafelt
het Van Abbemuseum zijn eigen oorsprong in dit koloniale verleden. Vanaf 2
maart 2024 presenteert het museum de uitkomsten in een tentoonstelling, podcast
en erfgoedplatform.
Oprichter Henri van Abbe
Het Van Abbemuseum is vernoemd naar Henri van Abbe
(1880 – 1940), oprichter van sigarenfabrieken Karel 1 - ooit de op één na
grootste werkgever van Eindhoven en omstreken. De tabak voor Karel 1 kwam
grotendeels van plantages
in het
toenmalige Nederlands-Indië. Ondanks dat Van Abbe niet zelf op het eiland
Sumatra aanwezig was, had zijn afname van tabak uit Deli, grote impact op de
streek en zijn inwoners. In 1933
stichtte Van Abbe, deels met verdiensten uit de tabaksindustrie, een museum
voor hedendaagse kunst. Naast een gebouw schonk hij ook 26 schilderijen uit
zijn privéverzameling, waaronder werk van Isaac Israëls, Carel Willink en
Jan Sluijters.
Doorlopend onderzoek
De afgelopen tien jaar werd het Van Abbemuseum zich steeds
bewuster van zijn wortels in de tabaksindustrie. De schenking van het Van
Abbe familiearchief aan het museum in 2018 vormde het startpunt van een
doorlopend onderzoek naar dit verleden. Eerste resultaten zijn al vanaf het
najaar van 2021 te zien. Vanaf 2 maart 2024 breidt deze presentatie uit met
nieuw werk geïnspireerd op dit onderzoek. Waarom zijn de gebeurtenissen op de plantages in Sumatra
verborgen gehouden? En waarom weten we niets van de verschillende vormen van
verzet daar? Schrijver en historicus Reggie Baay zocht in Nederlandse archieven naar vergeten verhalen over deze
periode. Tegelijkertijd spraken kunstenaars en
onderzoekers Ferial Affif en Dwihandono
Ahmad met nazaten van de contractarbeiders op de plantages in
Deli. Isabelle Britto deed onderzoek naar wat Henri van Abbe kon hebben
geweten over de omstandigheden daar.
Verborgen
verhalen van verzet
In de tentoonstelling Verborgen Verbanden presenteren curatoren Reggie Baay en Bibi de Vries de uitkomsten van dit onderzoek. In archiefmateriaal, audio- en video interviews en illustraties staat het perspectief van de plantagearbeiders in Deli en hun werk- en leefomstandigheden centraal. Grafisch ontwerper Gayle Tjong-Kim-Sang liet zich voor haar wandvullende tekeningen inspireren door de inventieve manieren die contractarbeiders bedachten om elkaar te waarschuwen en hun woede en verdriet te uiten. Plantagehouders hadden het verzet niet altijd door, maar als contractarbeiders werden betrapt, werden ze gevangengezet, mishandeld of zelfs vermoord. Een van deze vormen van verzet is het verhaal ‘De Slang van Sumatra’. Deze parabel waarschuwde arbeiders voor een mens-etende slang uit Deli. Nadat deze zijn prooi had opgegeten, poepte hij goud uit voor de Nederlanders. Een ander voorbeeld van verzet is dat van improvisatie tijdens theater- en wajangvoorstellingen, waarmee de arbeiders niet alleen kritiek op de westerse ondernemingen uitten, maar soms ook satirische verhalen over de plantage-eigenaren vertelden.
Aanvulling collectiepresentatie Dwarsverbanden
De tentoonstelling Verborgen
Verbanden bevindt zich in de kelder van de nieuwbouw van het Van
Abbemuseum. Op de drie bovenliggende etages is op dit moment de langlopende
collectiepresentatie Dwarsverbanden (t/m 2026) te zien, waarin
bezoekers kunst ervaren door te ruiken, horen, voelen en zien. Verborgen
Verbanden vormt letterlijk en figuurlijk het fundament voor deze
multi-zintuiglijke tentoonstelling. Met de toevoeging van Verborgen
Verbanden toont het Van Abbemuseum de oorsprong van deze kunstcollectie. Het
biedt een nieuw perspectief op de omstandigheden waarin deze verzameling tot
stand kwam. Dit nieuwe hoofdstuk zorgt voor een completere geschiedschrijving
waarin er oog is voor de hedendaagse betekenis van het koloniale verleden.
Collectieve
geheugen
Voor het Van Abbemuseum is het blijvend
bewaren en overdragen van de verhalen uit het Verborgen Verbanden-onderzoek
cruciaal. Ze zijn onderdeel van ons cultureel erfgoed en moeten voor iedereen
vindbaar en toegankelijk zijn. Het museum werkt daarom samen met provinciaal
kennis- en expertisecentrum Erfgoed Brabant en integreert het doorlopende
onderzoek op het platform Koloniale Historie Brabant. Ook lanceert het museum op 14 mei 2024 een podcast
samen met Reggie Baay en Aldus’ producties. Hierin
onderzoekt Baay waarom er zo weinig over dit verleden te vinden is aan de hand
van een zoektocht naar zijn
eigen Indonesische familiegeschiedenis. In het najaar van 2024 volgt een
kunstproject, waarbij jonge makers betrokken worden om nieuw werk te maken dat
reflecteert op dit onderzoek. Met deze diverse uitingen zorgt het Van
Abbemuseum dat de
verhalen, ook na de looptijd van de tentoonstelling, niet verloren gaan en onderdeel worden van het collectief geheugen.
Partners
 
NOOT VOOR DE REDACTIE
Voor beeldmateriaal en vragen
Kelly Hamers, communicatie & pers
M: +31 (0)6 28100149
E: pressoffice@vanabbemuseum.nl
|
|
| | ENGLISH | Colonial past of the Van Abbemuseum revealed in the exhibition Hidden Connections
At the Van Abbemuseum in Eindhoven from 2 March 2024 up to and
including spring 2026
Why do we know so little about what happened on the
plantations in the former Dutch East Indies? The horrific history of contract labour in Deli in Sumatra, which forced people to work for western entrepreneurs, seems to have been covered up. Stories of resistance were often not
written down but passed on orally instead. This deliberate oppression and
denial of the plantation workers and their experiences is still palpable to
this very day. In its multi-year Hidden Connections research project, the Van Abbemuseum discovers the role it played in the
Netherlands’ colonial past. From 2 March 2024 onwards, the museum will present
its research results in an exhibition and podcast and on a heritage platform.
Founder
Henri van Abbe
The Van Abbemuseum was
named after Henri van Abbe (1880-1940), the founder of the Karel 1 - cigar factories, once the second biggest
employer in Eindhoven and the surrounding area. The tobacco for Karel 1 cigars
was sourced largely from plantations in the Dutch East Indies. Even though Van Abbe was not based in the Dutch East Indies, the tobacco he
bought from Deli, on the island of Sumatra, had a big impact on the region and
its inhabitants. In 1933, Van Abbe founded a museum for contemporary art,
funded partly with money he had made from tobacco. Besides a building, Van Abbe
donated 26 paintings from his personal collection, including works by Isaac
Israëls, Carel Willink and Jan Sluijters.
Ongoing research
Over the last 10 years, the Van Abbemuseum
has become increasingly aware of its roots in the tobacco industry. The
donation of the Van Abbe family archive to the museum in 2018 was the starting
point for ongoing research into its past. The initial results have been
presented in the museum since autumn 2021. On 2 March 2024, this presentation
will be expanded to include new work inspired by this research. Why have events on the
plantations in Sumatra been kept hidden? And why don’t we know anything about
the different forms of resistance to it? Author and historian Reggie Baay has searched Dutch archives for forgotten
stories about this period. At the same time,
artists and researchers Ferial Affif and Dwihandono Ahmad spoke to descendants of contract workers on the
plantations in Deli. Isabelle Britto also did research
to find out how much Henri van Abbe could have known about the conditions
there.
Hidden stories of resistance
Curators Reggie Baay
and Bibi de Vries will present the results of the research above in the exhibition Hidden
Connections. Archive material, audio and video interviews and
illustrations in the exhibition will all focus on the perspective of the
plantation workers in Deli and their working and living conditions. Graphic designer Gayle Tjong-Kim-Sang took inspiration for her huge
wall drawings from the inventive ways contract workers chose to express their
anger, sadness and warnings. Plantation owners were not always aware of
resistance, but if contract workers were caught, they were thrown into prison, abused or even murdered. One form of resistance was the story 'De Slang van Sumatra' (which
translates as ‘the snake of Sumatra’). This parable
warned workers about a man-eating snake on the neighbouring island. After
eating its prey, it excreted gold for the Dutch. Another example of resistance was
improvisation during theatre and wayang performances. Workers used this
opportunity to criticise the western enterprises and sometimes tell (satirical) stories about the plantation owners.
Addition to the Delinking and Relinking collection presentation
The
exhibition Hidden Connections will be located in the basement of the collection building at the Van Abbemuseum. The long-term Delinking and Relinking collection
presentation (2021-2026) can
currently be seen on the three floors above; it allows visitors to experience
art by smelling, hearing, feeling and seeing it. Hidden Connections, as
the literal and figurative foundation for the multi-sensory Delinking and
Relinking collection presentation, will enlighten visitors on the origins
of this long-standing display and offer a new perspective on the circumstances
in which it was created. This new chapter will provide a more complete
historiography that includes the contemporary significance of the museum’s
colonial past.
Collective memory
The Van Abbemuseum
places great importance on the permanent preservation and communication of the
stories from its Hidden Connections research. They are part of our
cultural heritage and must be findable by and accessible to everyone. With this
in mind, the museum is working with Erfgoed Brabant, the province’s knowledge
and expertise centre, and is integrating its ongoing research into the platform
Koloniale Historie Brabant (a platform on Brabant’s colonial history). On
14 May 2024, the museum will also launch a podcast with Reggie Baay and Aldus'
producties. In it, Baay will explore why it is we know
so little about this colonial past via a search in which he attempts to uncover
his own Indonesian family history. In autumn 2024,
this will be followed by an art project in which young people are asked to
create new work that reflects the research results. The Van Abbemuseum
hopes these artistic expressions will
ensure the stories endure even after the exhibition
ends and become
part of collective memory.
Partners
NOTE TO EDITOR:
For visual material or questions
Kelly Hamers,
Communication & Press
M: +31 (0)6 28100149
E:
pressoffice@vanabbemuseum.nl |
|
|
|
Bezoekadres / Visiting address
Stratumsedijk 2, Eindhoven
|
Openingstijden / Opening hours
Dinsdag t/m zondag / Tuesday to Sunday 11.00 - 17.00.
Het museum is gesloten op Koningsdag, eerste kerstdag en nieuwjaarsdag. / The museum is closed on King's Day, Christmas Day and New Year's Day.
Entreeprijzen / Admission
Volwassenen / Adults - € 13
Studenten, CJP houders / Students - € 6
Kinderen t/m 12 jaar, Museumkaart, VriendenLoterij VIP-kaart & iedere dinsdagmiddag na 15 uur - Gratis
Children under 13, Museum card, VriendenLoterij VIP card & every Tuesday afternoon after 3 pm - Free
Meer info / More info: vanabbemuseum.nl/
|
|
|
Het Van Abbemuseum wordt onder andere ondersteund door / is supported by:
 |
|
|
