Collectie Nederland is een portal dat toegang geeft tot collecties en verzamelingen van meer dan tweehonderd musea en ander collectiebeheerders. In totaal levert dat meer dan 7 miljoen objecten op; allemaal doorzoekbaar op één website.
Collectie Nederland is onderdeel van de nationale digitale infrastructuur voor erfgoed. Het portal wordt beheerd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Collectie Nederland is vooral bedoeld voor erfgoedprofessionals, maar iedereen die geïnteresseerd in erfgoed, collecties en verzamelingen kan er gebruik van maken.
Geniet van de rijkdom van collecties en verzamelingen in Nederland!
In januari 2024 werd de website Vindhetuit!officieel gelanceerd. Op het platform zijn de belangrijkste wetenschappelijke uitvindingen op het gebied van energie te vinden. Duizend objecten, van de 17e eeuw tot nu, afkomstig uit de collecties van NEMO Science Museum, Rijksmuseum Boerhaave, Teylers Museum en de Universiteitsmusea Utrecht en Groningen.
Op Vindhetuit! Kunnen studenten en redacteuren vanuit hun opleiding, studierichting en persoonlijke interesse oplossingen voor grote maatschappelijke vraagstukken bedenken; geïnspireerd door uitvindingen uit het verleden. Het platform is het resultaat van een meerjarig samenwerkingsproject. Via de virtual-collection- functionaliteit van Collectienederland.nl worden de collecties vanuit verschillende collectiebeheerssystemen direct ontsloten voor het publiek. Om dit mogelijk te maken heeft het team van Collectie Nederland de objectdata van de deelnemende musea opgeschoond en verrijkt met thesauruskoppelingen. Voor dat laatste is samen met de vijf musea ook een wetenschapsthesaurus ontwikkeld, de zogenaamde STT (Science & Technology Thesaurus).
Er bestaat nu al internationale belangstelling voor deze bijzondere vorm van samenwerking.
De collectie Noordhoff in het Onderwijsmuseum bestaat uit het beeldarchief van uitgeverijen Wolters en Noordhoff. Uitgeverij Wolters kennen we vooral van de uitgave van de Bosatlas en de beroemde illustraties Ot en Sien van Cornelis Jetses. Ook bracht de uitgever vanaf het begin van de twintigste eeuw schoolplaten uit. Uitgeverij Noordhoff specialiseerde zich aanvankelijk vooral in uitgaven over wiskundeonderwijs, maar bracht ook de overbekende Geïllustreerde Schoolflora van Heukels uit.
Het beeldmateriaal voor alle boeken en schoolplaten werd gemaakt door ingehuurde illustratoren en kunstenaars zoals Koekkoek, Gabriëlse en Bueninck. De collectie bestaat uit unieke originele illustraties; hoofdzakelijk pen- en potloodtekeningen, maar ook aquarellen en olieverfschilderijen.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn tienduizenden cultuurgoederen vanuit Nederland in Duitsland terechtgekomen. Bijvoorbeeld door verkoop, maar ook door roof of confiscatie. Een deel van deze werken is na de oorlog in Nederland teruggekeerd en ondergebracht in de rijkscollectie. Tot in de jaren '50 is een deel teruggegeven aan de rechtmatige eigenaren en werd een deel daarna verkocht. Wat achterbleef in de rijkscollectie kreeg de titel NK-collectie - naar de in 1945 opgerichte Stichting Nederlands Kunstbezit. De NK-collectie bestaat uit schilderijen, werken op papier en toegepaste kunst zoals meubelen en keramiek.
Vanaf 1998 is uitgebreid onderzoek gedaan naar deze collectie. Dit is gedaan met het doel de objecten in de NK-collectie te restitueren aan de oorspronkelijke eigenaren of hun erfgenamen.
Op 30 november werd de website https://www.visitgooivecht.nl officieel gelanceerd. Onderdeel van de website is het collectie-portaal https://www.visitgooivecht.nl/nl/collectie-portal. Momenteel staan er ruim 2.000 bijzondere objecten uit de collecties van Kasteel-Museum Sypesteyn, het Nederlands Vestingmuseum, Comenius Museum, Huizer Museum, Rijksmuseum Muiderslot, Museum Weesp, Museum Hilversum, Collectie Hilversum en Singer Laren in de Collectieportal Gooi & Vecht. Uiteenlopend van schilderijen, foto’s en serviezen tot verdedigingswerken en wapens. De portal wordt doorlopend aangevuld met nieuwe stukken.
In overleg met het team van Collectie Nederland is er vroeg in de ontwikkeling van het portaal besloten om gebruik te maken van de “Virtual Collection” functionaliteit van Collectie Nederland. Alle deelnemende musea leveren hun objectgegevens aan bij Collectie Nederland, vervolgens wordt de API (een zoek-toegangspoortje) van Collectie Nederland gebruikt om de gegevens terug op te halen.
De gegevens worden getoond in dit collectie-portal, op Collectie Nederland en kunnen ook gebruikt worden als “collectie-online” voor het individuele museum (bijv. https://collectienederland.nl/vc/singer-laren/search/?q=).
We kunnen in principe van elk zoekresultaat in Collectie Nederland zo’n Virtual Collection maken: bijvoorbeeld “alle etsen uit de negentiende eeuw” (https://data.collectienederland.nl/search/?q=dc_date:[1800%20TO%201899]&qf[]=dc_type%3Aets) of “alle landbouwwerktuigen” https://www.collectienederland.nl/vc/landbouwwerktuigen/search/?q=). Komend jaar werken we aan soortgelijke portalen voor wetenschapsmusea en volkenkundige musea.
De affichecollectie van Eye Filmmuseum bestaat uit circa 55.000 affiches uit verschillende landen en periodes. Filmaffiches worden gemaakt om films en bijvoorbeeld festivals aan te prijzen, maar ze kunnen ook een kunstzinnige waarde hebben vanwege hun grafische kwaliteiten.
Eye verzamelt op de eerste plaats Nederlandse affiches en buitenlandse affiches van Nederlandse films, maar bezit daarnaast een grote hoeveelheid ontwerpen afkomstig uit de hele wereld. Kwalitatief bijzonder interessant zijn bijvoorbeeld de naoorlogse ontwerpen uit Polen, Tsjechië en Cuba, waar vooral tussen 1945 en 1965 prachtige affiches werden gemaakt. Vanwege het sterk internationale karakter van het filmaanbod in Nederlandse theaters en de grote festivals is er een veelzijdige collectie met affiches uit landen over de hele wereld ontstaan.
Een zeer bijzonder deelcollectie zijn de ruim 1.000 affiches uit de collectie van Jean Desmet. Naast affiches bevat de Desmet-collectie ruim 900 films, honderden originele stills (scènefoto’s) en een zeer groot bedrijfsarchief. Deze collectie is uniek omdat Desmet een pionier op filmgebied was, die vooral in de jaren tien van de vorige eeuw zijn stempel drukte op de bioscoopcultuur in Nederland en is wereldwijd een van de meest complete collecties uit de begintijd van de film. Om die reden is de collectie in 2011 opgenomen in het Memory of the World register van de Unesco.
In het voorjaar 2018 begon de RCE met een onderzoek in de collectie. De onderzoeksvraag was: Wat te doen als je wilt weten welke voorwerpen in je museale collectie een relatie hebben met slavernij en ons koloniale verleden? Dit onderzoek past in de huidige politieke en maatschappelijke discussie over de omgang met ons koloniaal verleden, dat verbonden is met uitbuiting, slavernij en hedendaags racisme. Deze discussie wordt ook in de erfgoedsector gevoerd en musea en collectiebeheerders kijken kritisch naar hun eigen collecties en verzamelgeschiedenis. Waar in het verleden sprake was van een eenzijdig perspectief en een vermeende neutrale collectiebeschrijving, zoeken we nu naar meerstemmigheid en ‘de andere kant’ van het verhaal die nooit gehoord werd. Met deze aanpak wil de RCE bijdragen aan onderzoek naar en omgang met potentieel beladen erfgoed. Zie ook het e-magazine dat de RCE publiceerde naar aanleiding van dit onderzoek.
De objecten die we met het pilotonderzoek naar boven haalden zijn nu op deze website als deelcollectie ontsloten en daarmee toegankelijk voor wie er nader onderzoek naar wil doen. Deze deelcollectie is nog in ontwikkeling: we werken aan het aanpassen van titels en beschrijvingen daar waar ze kwetsend, denigrerend, onvolledig of achterhaald zijn. We hopen op aanvullingen van onderzoekers, studenten, vrijwilligers en geïnteresseerden vanuit verschillende invalshoeken.
Voeg eenvoudig je collectie of verzameling toe aan Collectie Nederland
Om je collectie of verzameling te kunnen aansluiten op Collectie Nederland is het van belang dat je beschikt over een digitale registratie van de objecten die tot de collectie of verzameling behoren. Dat kan in de vorm van een Excel-sheet of in de vorm van een collectiedatabase of collectiemanagementsysteem. Collectie Nederland kan gegevens uit je Excel-sheet overnemen èn (al dan niet automatisch) koppelen met de meest gangbare collectiedatabases.
Elk object in je digitale registratie moet een uniek nummer hebben. Meestal is dat het object- of inventarisnummer.
Daarnaast is het van belang dat je beschikt over goede digitale afbeeldingen van de objecten in je collectie of verzameling. Die afbeeldingen moeten hetzelfde nummer hebben als de object- of inventarisnummers waar ze betrekking op hebben.
Ben je geïnteresseerd in de mogelijkheden van Collectie Nederland of wil je meer weten over de relatie met Europeana, neem dan contact op met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
mailto: info@cultureelerfgoed.nl
